شاعران ایران
* آذر بیگدلی ــ حاجی لطفی بیگ متوفی 1195 از شاعران بنام و بزرگ دوره افشاریه و زندیه بود، که شیوه قدیم سبک خراسانی را در سرودن و نوشتن برگزید، سبک هندی را که مغلق و پیچیده بود رها کرد.
* ابن یمین فریومدی ــ محمود بن یمین الدین طغرائی ترمذی، در اواخر قرن هفتم در فریومد خراسان چشم بجهان گشود، این شاعر مناعت طبع و بزرگ منشی و آزادگی مخصوص داشت. اشعارش بیشتر در مضامین و مطالب اخلاقی است، که در عین حال روان و شور انگیز است.
* ابو حفص سغدی ــ حکیم و صاحب کتاب المعجم ابوحفص، بموسیقی آشنایی و بقول عده ای در لغت و نحو مهارت داشت.
* ابوسعید ابوالخیر نیشابوری ــ شیخ ابو سعید فضل الله ابوالخیر 357 ـ 440 ، در مهنه خراسان چشم بجهان گشود، از بزرگترین صوفیان اسلام بود، که طریقه اش در تصوف معتدل و مخالف با گوشه گیری است. اشعار و کلمات کوتاهش معروفیت فراوان دارد، ابن سینا با این صوفی بزرگ ملاقات کرده، و نیز با هم مکاتبه داشتند.
* ابو سیلک گرگانی ــ در قرن سوم زمان عمرولیث صفاری میزیست، اشعار چندانی از وی بجا نمانده است، اما آنچه بدو منسوب است، لطف و شیوایی خاص دارد، مناعت طبع و علو همت در آن اشعار هویداست.
* ابو شکور بلخی ــ از حکما و شاعران بلند پایه قرن سوم و اوائل قرن چهارم بود، که در آوردن و سرودن مضامین دلپذیر استادی فراوان داشت، مثنوی آفرین نامه را در سال 333 شروع کرد، و در سال 336 به پایان رسانید.
* ابوالفرج رونی ــ تولدش در رونه لاهور اتفاق افتاد، این شاعر شاهان غزنوی را مدح می کرد، در سرودن اشعار روان و نغز و قصائد غرا مشهور بود، ویرا در قصیده و مدیحه سرائی همپایه انوری و مسعود سعد می دانند، و آنها ابوالفرج را ستایش و تمجید کرده اند.
* ادیب صابر شهاب الدین صابرین اسماعیل ترمذی ــ از شاعران بزرگ پارسی است، که در زبان تازی نیز ماهر بود، انوری مقام والای ویرا می ستود. ادیب صابر در غزل سرایی استاد و در سرودن قطعه و قصیده و رباعی طبعی روان داشت، اتسز خوارزم شاهی این شاعر را بجرم واهی جاسوسی در سال 546 برودخانه افکند.
* ازرقی هروی ــ زین الدین ابوبکر از مردم هرات و از شاعران بزرگ قرن پنجم بود، که قصاید فراوانی در مدح شمس الدوله طغان شاه بن آلب ارسلان از او بجا مانده است. اشعار ازرقی بزیور تشبیه های عقلی آراسته و ممتاز می باشد.
* اسدی طوسی ــ ابونصر علی بن احمد، از شاعران بزرگ و از فرهنگ نویسان برجسته قرن پنجم بود، که در طوس متولد گشت. اسدی در سرودن شعر مهارت فراوان داشت، فرهنگ فرس اسدی که از مراجع مهم لغت فارسی است، بسیاری از اشعار گویندگان را از دست برد زمانه حفظ کرد. مثنوی گرشاسب نامه او معروف است، و آنرا بنام ابودلف بنظم در آورد، در گذشت این شاعر را سال 465 نوشته اند.
* امیر خسرو دهلوی ــ در اصل از مردم سمرقند است، که پدرش به هندوستان مهاجرت کرد، امیر خسرو در دهلی چشم بجهان گشود. در انواع شعر استاد شد، و از تعلیم و تربیت شیخ نظام الدین اولیاء برخوردار گردید. آثارش را به سه دوره مشخص کرده است: وسط الحیاة، غره الکمال، نهایت الکمال، خمسه او شامل: مطالع الانوار، شیرین و خسرو، مجنون و لیلی، آئینه اسکندری، هشت بهشت، می باشد، اشعار فراوانی نیز بدو منسوب است، وفاتش را سال 725 نوشته اند.
* امیری فراهانی ــ ادیب الممالک محمد صادق 1277 ـ 1336، فرزند حاجی حسین از شاعران بزرگ و آزادیخواه ایران، و دارای لقب امیرالشعرائی بود. دیوان عظیم و پر ارزشی از خود بجا و یادگار گذاشت، به فارسی و عربی تسلط داشت، در سال 1316 روزنامه ادب را در تبریز و در سال 1320 آنرا در مشهد دایر کرد، همچنین مدتی سمت سردبیری روزنامه مجلس را در تهران عهده دار بود.
* ایرج میرزا ــ جلال الممالک پسر غلامحسین میرزا 1291 ق ـ 1304 خ، در تبریز بدنیا آمد، این شاعر بزبان ترکی و روسی و فرانسه آشنایی داشت، ایرج میرزا از طرف ناصرالدین شاه قاجار بلقب صدرالشعرا گفته می شد.
* انصاری هروی ــ خواجه عبدالله انصاری 396 ـ 481 ، نسبش به ابو ایوب انصاری از صحابه پیامبر میرسد، و مولد و موطن او را هرات نوشته اند. در اشعارش تخلص پیر انصار و انصاری دیده می شود. وی از عارفان و صوفیان بزرگ قرن پنجم بشمار می رفت. خواجه عبدالله در فراهم ساختن نثر مسجع اولین نفر است، زیرا ازو درین زمینه چند رساله بجا مانده، از جمله مناجات نامه معروف است.
* انوری ابیوردی محمد اوحدالدین علی بن اسحق ــ از شاعرانی است که در فن قصیده سرائی در طراز و مقام و مرتبه اول قرار دارد، زیرا در قصیده سرائی کمتر نظیرش دیده شده است، و حتی بسیاری از شاعران از وی تقلید کرده اند، این شاعر همزمان سلطان سنجر و از دانشمندان بزرگ فلسفه و ریاضی و نجوم بود، اشعارش از مضامین علمی آکنده است. دیوان عظیم و پر ارزشی از انوری بجا مانده است، که در لطف و زیبایی معروف می باشد، در گذشت این شاعر را سال 583 گفته اند.
* اهلی شیرازی ــ در سرودن انواع شعر و غزل و قصیده استاد و ماهر بود، غالباً در مدح ائمه ابیاتی می سرود، معاصر شاه اسماعیل و شاه طهماسب در حکومت صفویه بود، وفاتش را سال 942 نوشته اند.
* اوحدی مراغه ای ــ 670 ـ 738 ، رکن الدین از شاعران بزرگ ایرانست، که مشرب تصوف داشت، در مسائل اخلاقی و دینی صاحب نظر بود. دیوان اوحدی شامل قصائد و غزلیات و رباعیات و مرثیه ای شیوا می باشد، کتاب مثنوی منطق العشاق را نیز تضنیف کرد، همچنین مثنوی جام جم را که 5000 بیت می باشد سرود.
* بابا طاهر عریان ــ از شاعران بزرگ ایران در قرن 5 بود، مشربی صوفیانه داشت، از تولد و زندگی و درگذتش اطلاع درستی در دست نیست، فقط می دانیم که در قرن پنجم می زیست، رباعیات بابا طاهر عریان در رقت و لطف ممتاز می باشد.
* بابا فغانی شیرازی ــ از شاعران معروف زمان خود بود، که سفری به تبریز کرد و در آنجا اقامت گزید، و بدربار سلطان یعقوب آق قوینلو منسوب بود، اشعاری در مدح حضرت علی سرود، وفاتش در 925 بود.
* بهار خراسانی ــ ملک الشعرای بهار محمد تقی 1264 ـ 1330 ، پسر میرزا کاظم صبوری کاشانی در مشهد چشم بجهان گشود، در سرودن شعر و در نوشتن آثار تحقیقی مهارت داشت. از استادان ممتاز دانشگاه بود، که مدتی در عرصه سیاست بکار های وکالت مجلس و وزارت فرهنگ سرگرم بود، این شاعر نویسنده روزنامه نو بهار را دایر کرد، از جمله آثارش می توان دیوان اشعارش در دو جلد سبک شناسی در سه جلد تاریخ احزاب سیاسی را نام برد.
* پروین اعتصامی ــ رخشنده فرزند یوسف اعتصام الملک 1285 ـ 1320 خ، برای تحصیل در مدرسه آمریکایی از تبریز بتهران آمد، در ادبیات از پدرش کسب فیض کرد، اشعار این شاعره با ارزش مفید و بسبک خراسانی و در جنبه ها و زمینه های نو و اجتماعی می باشد.
* جامی ــ نورالدین عبدالرحمن جامی 817 ـ 898 در قرن نهم یگانه و در انواع علوم استاد و فرزانه و در اقسام نظم و نثر متبحر بود. مجموعه آثار جذاب و متنوع جامی از مفاخر ادب پارسی بشمار می رود، زندگی این شاعر نویسنده در نهایت قناعت و مناعت طبع می گذشت، و بلیش از 50 اثر ازین نویسنده شاعر نام برده اند. برخی از آثار جامی مانند: خمسه، بنام هفت اورنگ، شامل، سبحة الابرار، یوسف و زلیخا، لیلی و مجنون، خرد نامه اسکندری، تحفة الاحرار و سلامام ابسال و سلسلة الذهب. بقیه آثارش نگارستان، نفحات الانس، دیوان او شامل سه قسمت: فاتحة الشباب، واسطه عقد، خاتمه الحیوة می باشد.
* عبدالواسع جبلی غرجستانی ــ گویا در کودکی چوپانی می کرد، تا اینکه خردمندی او را بدید، و از استعداد سرشاری که عبدالواسع داشت در شگفت شد، بدین جهت ویرا به شعر و شاعری راهنمایی کرد. این شاعر از مردم غرجستان و در سرودن مدح و قصائد و غزلیات استاد بود، ظغرل لتکین و سلطان سنجر و بهرام شاه غزنوی را مدح کرد، وفاتش را سال 555 نوشته اند.
* جمال الدین عبدالرزاق اصفهانی ــ از شاعران بزرگ ایران است، که بواسطه ابداع معانی خلاق المعانی لقب دادند، اشعارش روان و در مسائل اخلاقی و وصف طبیعت و مدح می باشد، دیوان وی از انواع شعر های زیبا از غزل، قصیده، ترجیع بند آگنده است. سلاطین سلجوقی و آل خجند را مدح می کرد، و در اصفهان می زیست وفاتش را سال 588 نوشته اند.
* حافظ شیرازی ــ رجوع شود به بخش اول شاعران و اندیشمندان ایران در اینجا.
* حنظه باد غیسی ــ بنظر عده ای حنظه بادغیسی نخستین شاعر پارسی گو می باشد، که تاریخ نامش را ثبت کرده است، از زندگی وی اطلاع چندانی در دست نیست. نظامی عروضی در چهار مقاله اش آورده است که حنظه دیوانی داشته، و احمد بن عبدالله خجستانی از خواندن دو شعر از دیوان حنظه خربندگی را رها کرد، و خود را بامیری رسانید، وفات این شاعر را سال 220 نوشته اند.
* خاقانی شروانی ــ افضل الدین بدیل خاقانی، از شاعران و دانشمندان قرن ششم هجری بود، که بفارسی و عربی شعر های جذاب می سرود. این شاعر نزد عمویش کافی الدین عمر بن عثمان ادب آموخت و در آغاز از دسترنج مادرش که رختشویی می کرد می زیست. خاقانی در علو طبع و مناعت بسر می برد. با سخن چینی دشمنانش بزندان افتاد، گاهی در دربار شروان شاه خاقان اکبر و پسر شروانشاه زندگی می کرد. قصائد خاقانی در لطف و داشتن مضامین و معانی دقیق و تشببهات و ترکیبات ممتاز است. دیوان بزرگ و جالبی از او بجا مانده است، وفاتش بسال 595 بود.
* خواجوی کرمانی ــ کمال ابوالعطاء محمود بن علی کرمانی متخلص بخواجو 679 ـ 753 ، پس از به پایان رسانیدن تحصیلات خود شور مسافرت در سرش پدید آمد از این رو بسیر و سیاحت پرداخت. مدتی در خدمت علاء الدوله سمنانی کسب فیض کرد. خواجو در سرودن اشعار دل انگیز مهارت داشت این شاعر خمسه ای دارد بدینقرار: 1 ـ هما و همایون، 2 ـ گل و نوروز، 3 ـ کمال نامه، 4 ـ روضة الانوار، 5 ـ گوهر نامه.
* خیام نیشابوری ــ رجوع شود به بخش اول شاعران و اندیشمندان ایران در اینجا.
* دقیقی ــ ابو منصور محمد بن احمد دقیقی پسر آسیابانی بود، که طبعی روان و ذوق و استعداد سرشار داشت، با امیران چغانی ارتباط ایجاد کرده بود. دقیقی در جوانی بدست غلامش بسال 367 کشته شد. این شاعر دارای دین زردشتی و احساسات پر شور وطنی بود. دقیقی می خواست شاهنامه فردوسی را بسراید ولی بواسطه مرگ نابهنگام باین امر توفیق کامل نیافت، آنچه سروده بود فقط هزار بیت است، که فردوسی در مقدمه شاهنامه خود آنها را نقل کرده بود.
* رابعه قزداری ــ دختر کعب از شاعره های بزرگ ایران بود، که در قرن چهارم و پنجم می زیست، این شاعره با اینکه فرزند یکی از امیران عرب بود اما در سرودن اشعار نغز فارسی دست داشت.
* رشید الدین وطواط ــ رشید الدین محمد بن عبدالجلیل، چون چثه ضعیف داشت او را وطواط می گفتند، زیرا در عربی وطواط پرنده کوچکی است. وی در دربار اتسز و جانشینان این شاه خوارزمشاهیان مقام و رتبه والائی داشت، وطواط در بکار بردن هنر های لفظی و معنوی مهارت و قدرت فراوانی داشت. علاوه بر داشتن دیوان کتاب مهم و مفید حدائق السحر فی دقائق الشعر را هم تصنیف کرد، وفاتش را بسال 573 نوشته اند.
* رودکی سمرقندی ــ رجوع شود به بخش اول شاعران و اندیشمندان ایران در اینجا.
* سروش اصفهانی ــ میرزا علی محمد خان سروش که لقب شمس الشعراء داشت از مردم سده اصفهان و در شاعری دارای طبعی فروزنده و ذوق فراوان بود. وی شیوه فرخی را در سرودن انتخاب کرد، در انواع شعر از قصیده و غزل و مثنوی توانا بود، وفات سروش در 1285 اتفاق افتاد.
* سعدی شیرازی ــ رجوع شود به بخش اول شاعران و اندیشمندان ایران در اینجا.
* سلمان ساوجی ــ خواجه جمال الدین محمدبن علاء الدین، معروف به سلمان ساوجی در اوایل قرن هشتم در ساوه متولد شد، از شاعران بزرگ قصیده سراست، که در سرودن غزل، تغزل، مثنوی، نیز استاد بود. دو مثنوی بنام جمشید و خورشید و فراقنامه سرود. این شاعر با اینکه بمدح توجه فراوان می کرد، اما گاهی در ضمن مدایح بذکر مطالب اخلاقی سودمند اقدام می ورزید، همچنین دیوانی از سلمان بجا مانده است. وفاتش را سال 778 گفته اند، در عظمت این شاعر همین بس که حافظ از او تمجید و از سبکش پیروی کرده است.
* سنایی غزنوی ــ ابوالمجد مجدود بن آدم سنائی، در آغاز بمدح شاهان و امیران می پرداخت، ولی پس از چندی که علل مختلف برایش نوشته اند از ستایشگری دست کشید و بتصوف و وارستگی نفس گرائید، و بیشتر تربیت اخلاقی و صوفیانه اش را از ابو یوسف همدانی کسب کرد. قصاید و غزلیات و مثنویات سنائی از لحاظ اخلاقی و تصوف و ترکیب لفظ بسیار جالب است. از مثنویات او کتاب حدیقه الحقیقه و سیرالعباد الی المعاد را می توان نام برد، سال در گذشت سنائی را 545 نوشته اند.
* سید حسن غزنوی ــ سید اشرف الدین حسن بن ناصر علوی غزنوی، از واعظان معروف قرن ششم بود، که در سرودن اشعار جالب و زیبا دستی داشت، بهرامشاه بن مسعود غزنوی را مدح کرد. بقول مجمع الفصحا وی دیوانی در حدود 5000 بیت داشته، وفاتش را سال 565 نوشته اند.
* سوزنی سمرقندی ــ محمد بن علی سوزنی، در شهر نسف متولد گردید، در بخارا تحصیل کرد، اشعارش ساده و روان است. وی ملوک خانیه را مدح و وزیران این خاندان را ستایش کرد، وفاتش در سال 569 اتفاق افتاد.
* سیمین بهبانی ــ در 1306 متولد شد، از شاعران با ذوق و دختر عباس خلیلی مدیر روزنامه اقدام می باشد، مجموعه اشعارش بنام مرمر منتشر گردیده است.
* شهریار تبریزی ــ سید محمد حسین پسر حاج میرزا آقا متولد 1285 خ، پس از تحصیلات مقدماتی و متوسطه به تحصیل طب پرداخت، اما از این کار دست کشید و بشعر و شاعری اهتمام ورزید. اشعارش از قصیده و غزل و مثنوی جالب و دلپذیر می باشد.
* شهید بلخی ــ ابوالحسن شهید بن حسین متوفی سال 325 ، از مردم بلخ بود، در حکمت و کلام تسلطی فراوان داشت، و به فارسی و عربی شعر می سرود، ابوشکور بلخی در رثای وی رباعی خوبی سروده که بزرگی مقام شهید را می رساند.
* صائب تبریزی ــ میرزا محمد علی معروف بصائب، از مردم اصفهان ولی مشهور به تبریزی بود، این شاعر ب هندوستان سفر کرد، در بازگشت ب اصفهان مورد احترام فراوان شاه سلیمان و شاه عباس دوم قرار گرفت. صائب بدقت و نکته سنجی و وسعت فکر معروف است، وی نکات دقیق و باریکی در اشعار بسیار و دیوان عظیمش که حدود صد هزار بیت می باشد، بکار برده است، در گذشت این شاعر سال 1081 بود.
* ظهیر فاریابی ــ ابوالفضل ظهیر الدین طاهر بن محمد، در قصبه فاریاب بلخ تولد یافت، و در انواع علم و ادب به تحصیل پرداخت، و در نجوم و موسیقی دست یافت. مدح شاهان و امیران آذربایجان کرد، در سرودن اشعار جذاب استاد بود، وفاتش سال 598 اتفاق افتاد، مقبره اش در سرخاب تبریز می باشد.
. . . . ادامه دارد و در اینجا نوشته و باز نویس می شود.
عکس ها در اینجا در ستون آرشیو موضوعی آن وب سمت چپ، بر روی نامی که می خواهید عکس های آنرا تماشا کنید، کلیک نمایید.
توجه: اگر وبلاگ، به هر علت و اتفاق، مسدود، حذف یا از دسترس خارج شد، در جستجوها بنویسید انوش راوید، سپس صفحه اول و یا جدید ترین لیست وبلاگ و عکسها و مطالب را بیابید. نظرات و آگهی های خود را در بخش نظرات وبلاگ فصلی انوش راوید مانند اینجا بنویسید، تا به مدت یک فصل هزاران نفر آنرا ببینند. از نظرات شما عزیزان جهت پیشبرد اهداف ملی ایرانی در وبلاگم بهره می برم، همچنین کپی بردار از مقالات و استفاده از آنها با ذکر منبع یا بدون ذکر منبع، آزاد و باعث خوشحال من است.
کلیک کنید: آئین های تاریخی ایرانی
کلیک کنید: هیئت های هدیه آور به تخت جمشید
انوش راوید Anoush Raavid
حمله اسکندر مقدونی به ایران بزرگترین دروغ تاریخ و حمله چنگیز مغول به ایران سومین دروغ بزرگ تاریخ و مقالات مهم مانند، سنت گریزی و دانایی قرن 21، و دروغ های تاریخ عرب، تاریخ مغول، تاریخ تاتار، و جدید ترین بررسی های تاریخی در وبلاگ: جنبش برداشت دروغها از تاریخ ایران، http://www.ravid.blogfa.com